به دلیل نوین بودن فناوری وال مش، نواقصی در سه حوزه اصلی طراحی، اجرا و مصالح وجود دارد که بررسی دقیق معایب وال مش میتواند به بهبود و تکامل این روش کمک کند.
اگرچه این روش در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای مزایای بسیار قابل توجهی دارد، اما معایب و چالش هایی هم در حوزه های طراحی، اجرا و مصالح وجود دارد که حتما باید در نظر گرفته شود. با رفع معایب وال مش، میتوان انتظار داشت که این روش نوین مهار دیوار به عنوان یک راهکار قابل اعتماد در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ادامه، به بررسی دقیق معایب وال مش در این سه حوزه میپردازیم، تا با درک بهتر از نقاط ضعف موجود، زمینه‌ای برای ارتقاء این سیستم فراهم شود.
راهکاری نوین با چالش‌های اجرایی و طراحی
وال مش به‌عنوان یک سیستم نوین مهارسازی دیوارها در برابر نیروهای جانبی، مخصوصا در مناطق زلزله‌خیز، مطرح شده است. این روش با استفاده از مش‌های الیاف شیشه‌ای و ملات مسلح، مزایای بسیاری مانند کاهش وزن سازه، سرعت اجرای بالا و هزینه کمتر نسبت به روش‌های سنتی مانند وال پست و میلگرد بستر دارد.
با این حال، استفاده از آن بدون توجه به اصول طراحی، اجرا و انتخاب مصالح مناسب، باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد سازه خواهد شد. از جمله این چالش‌ها می‌‌توانیم به نبود ضوابط طراحی دقیق، اجرای نادرست دیتیل های اجرایی و یا استفاده از مصالح غیراستاندارد اشاره کرد.
برای رفع این مشکل، دستورالعمل «طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه» منتشر شده است. این دستورالعمل با ارائه مبانی علمی و فنی، جداول راهنمای طراحی، دیتیل‌های اجرایی استاندارد و راهکارهای کنترل کیفیت مصالح، به طور مؤثری معایب وال مش را کاهش می‌دهد و امکان استفاده بهینه از این سیستم را فراهم می‌کند.
در نهایت، با رعایت اصول طراحی، اجرای دقیق و استفاده از مصالح استاندارد، این روش نوین، میتواند به عنوان یک گزینه مناسب برای مهارسازی دیوارها در برابر نیروهای جانبی، به ویژه در مناطق زلزله خیز، مورد استفاده قرار گیرد.
مهمترین معایب اجرای وال مش چیست؟
وال مش از روش های جدید برای مهار کردن دیوارها در هنگام زمین لرزه است. مثل هر روش دیگری برای آشنا شدن دقیق با وال مش و انتخاب آن برای روشی جهت مهارسازی دیوارها، باید ابتدا مزایا و معایب آن را از جوانب مختلف بررسی کرد.
معایب وال مش از منظر طراحی
با وجود معرفی وال مش به عنوان یک روش نوین و کارآمد برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای، بررسی های دقیق نشان می‌دهد که این سیستم در حوزه طراحی با نواقص و چالش هایی هم مواجه است. در ادامه، به بررسی معایب وال مش از منظر طراحی میپردازیم:
۱. مبهم بودن ضوابط طراحی در آیین نامه‌ها
از معایب مهم وال مش ابهامات موجود در ضوابط طراحی آن است. پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰ و ضابطه ۸۱۹ مقررات ملی ساختمان، به عنوان منابع اصلی در این زمینه، اطلاعات کاملی را ارائه نمی‌دهند. بطور مثال، در این اسناد، فرمول های مربوط به طراحی آن به طور دقیق تعریف نشده است . این ابهامات منجر به طراحی های نادرست و در نتیجه عملکرد نامناسب این سیستم خواهد شد.
۲. عدم وجود دیتیل‌های اجرایی کافی
یکی دیگر از ایرادات رایج در اجرای وال مش عدم وجود دیتیل‌های اجرایی کامل و مشخص در منابع موجود می‌باشد. ضابطه ۸۱۹ و سایر آیین نامه‌ها، جزئیات کافی را برای اجرای صحیح آن ارائه نمی‌دهند. این کمبود اطلاعات باعث سردرگمی مجریان و احتمال بروز خطاهای اجرایی میشود .
۳. اشتباهات ترسیمی متداول (مانند الزام نابجای استفاده از نبشی کنار ستون‌ها)
در فرآیند طراحی والمش، اشتباهات ترسیمی متداولی هم دیده میشود. مثلا الزام نابجای استفاده از نبشی کنار ستون‌ها بدون تحلیل پروژه‌محور، یکی از این موارد است. این رویکرد منجر به طراحی‌های غیرمنطقی و افزایش هزینه‌های اجرایی میشود. ضروری است که طراحی آن بر اساس تحلیل‌های دقیق و متناسب با شرایط هر پروژه انجام شود، نه بر اساس الگوهای تکراری و اجرای کورکورانه.
بطور کلی معایب وال مش از منظر طراحی، شامل ابهامات در ضوابط آیین‌نامه‌ای، کمبود دیتیل‌های اجرایی و اشتباهات ترسیمی متداول است. برای بهره‌برداری کامل از این سیستم، نیاز به تدوین استانداردهای دقیق، آموزش های تخصصی برای طراحان و استفاده از مصالح با کیفیت و استاندارد است. با رفع این معایب، میتوان انتظار داشت که این روش نوین به عنوان راهکاری مؤثر و قابل اعتماد در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معایب وال مش از منظر اجرا
با وجود مزایای بسیار زیاد در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای، اجرای صحیح این سیستم به دقت و رعایت جزئیات فنی نیز نیاز دارد. در عمل، برخی نواقص اجرایی ممکن است عملکرد مطلوب را تحت‌الشعاع قرار دهند. در ادامه، به بررسی معایب وال مش از منظر اجرا میپردازیم:
۱. عدم اجرای صحیح پلاسترکشی در دو طرف مش فایبرگلاس
اجرای نادرست پلاسترکشی در دو طرف مش فایبرگلاس از معایب بزرگ وال مش در اجرا است. طبق دستورالعمل های فنی، هر طرف مش باید حداقل ۱ سانتی متر ضخامت داشته باشد تا در برابر نیروهای جانبی مقاومت کافی پیدا کند. عدم رعایت این ضخامت باعث کاهش عملکرد سیستم در برابر زلزله خواهد شد.
اجرای ناصحیح پلاسترکشی در سیستم، یکی از عوامل مهم در تضعیف عملکرد سازه‌ای این دیوارها محسوب میشود. وقتی که پوشش پلاستری به‌طور کامل و یکنواخت در دو طرف مش اجرا نشود، پیوستگی لازم هم بین مش و لایه های پوششی از بین رفته و ساختار دیوار دچار ضعف های موضعی میشود. این ضعف ها می‌توانند تحت فشارهای وارده در شرایط لرزه‌ای، به ایجاد ترک های گسترده یا حتی جداشدگی موضعی در سطح دیوار منجر شوند.
۲. عدم اجرای پلاستر به عنوان اندود رویین و زیرین دیوار
عدم اجرای کامل پلاستر به عنوان اندود رویین و زیرین دیوار از دیگر معایب است. اجرای دو لایه پلاستر (زیرین و رویین) برای تثبیت مش و افزایش چسبندگی ضرورت دارد. عدم اجرای این لایه ها میتواند باعث کاهش استحکام و دوام دیوار شود.
عدم اجرای پلاستر زیرین باعث میشود که مش به درستی در دیوار تثبیت نشده و به مرور زمان در اثر لرزش های خفیف، دچار حرکت، جابجایی و یا حتی بیرون زدگی شود. این مسئله ترک های سطحی یا حتی گسیختگی های موضعی در دیوار ایجاد می‌کند. از طرفی، نبود لایه رویین پلاستر، باعث میشود که شبکه فایبرگلاس یا اتصالات داخلی در معرض رطوبت، هوا و ضربات فیزیکی قرار بگیرد که در نهایت باعث فرسایش، خوردگی و کاهش چشمگیر استحکام کلی دیوار میشود.
۳. خطا در اجرای نوارهای وال مش (عدم انطباق در دو سمت دیوار)
یکی دیگر از معایب وال مش خطا در اجرای نوارهای مش است. عدم انطباق دقیق نوارهای مش در دو طرف دیوار میتواند باعث ایجاد نقاط ضعف و همچنین کاهش عملکرد سیستم در برابر نیروهای جانبی شود. رعایت هم پوشانی مناسب و انطباق صحیح و دقیق نوارها برای عملکرد بهینه ضروری و لازم است.
این عدم تطابق میتواند در هنگام اعمال بارهای جانبی مانند باد یا زلزله، باعث تمرکز تنش در نواحی ناهماهنگ شده و منجر به ایجاد ترک های سطحی یا حتی شکست موضعی در دیوار شود. به ویژه در شرایط لرزه‌ای، دیواری که نوارهای آن به خوبی انطباق ندارند، مقاومت یکپارچه لازم را نداشته و نمی‌تواند نیروهای وارد شده را به شکل مناسب در سطح پخش کند.
۴. لزوم اجرای دقیق نبشی در بالا و پایین دیوار (و نه الزاما کنار ستون)
عدم اجرای صحیح و درست نبشی ها در بالا و پایین دیوار یکی دیگر از معایب این روش است. برخی مجریان این طرح به اشتباه نبشی ها را تنها در کنار ستون ها نصب می‌کنند، در حالی که نصب نبشی ها در بالا و پایین دیوار برای مهار مناسب و انتقال نیروهای جانبی ضروری است. عدم رعایت این نکته باعث میشود عملکرد این سیستم کاهش یابد.
بطور کلی، معایب وال مش از منظر اجرا شامل مواردی است که در صورت عدم توجه به آن ها، عملکرد صحیح این سیستم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. رعایت دقیق دستورالعمل های اجرایی و استفاده از مصالح با کیفیت میتواند به افزایش ایمنی سازه‌ها و عملکرد بهتر دیوار کمک کند.
معایب وال مش از منظر مصالح مصرفی
یکی از چالش‌های مهم در اجرای صحیح وال مش، کیفیت و استاندارد مصالح مصرفی است. هرچند این سیستم به عنوان یک روش نوین در مهار دیوارهای غیرسازه‌ای شناخته شده است، اما استفاده از مصالح نامناسب باعث میشود عملکرد آن به طور جدی تحت تأثیر قرار بگیرد. در ادامه، به بررسی معایب وال مش از منظر مصالح مصرفی میپردازیم:
۱. استفاده از مش‌های الیاف فایبرگلاس غیراستاندارد
استفاده از مش‌های الیاف فایبرگلاس غیراستاندارد یکی از چالش های مهم در اجراست. بعضی تولیدکنندگان و یا فروشندگان، مش‌هایی با کیفیت پایین و بدون استاندارد عرضه می‌کنند. این مش‌ها ممکن است مقاومت کششی کافی نداشته باشند که این مورد منجر به کاهش عملکرد سیستم در برابر نیروهای جانبی خواهد شد. طبق ضوابط تعیین شده، مش‌های مورد استفاده باید مقاومت کششی حداقل ۱۰۰۰ مگاپاسکال داشته باشند.
۲. استفاده از پلاسترهای سیمانی با مقاومت پایین
از دیگر معایب وال مش استفاده از پلاسترهای سیمانی با مقاومت فشاری پایین است. پلاسترهای با کیفیت پایین به درستی نمی‌توانند مش فایبرگلاس را در جای خود نگه دارند و همچنین مقاومت کافی در برابر نیروهای وارده ندارند. بر اساس استانداردها، پلاستر سیمانی باید دارای مقاومت فشاری حداقل ۳۰ مگاپاسکال باشد.
۳. استفاده از محصولات تولیدکنندگان و فروشندگان غیرمعتبر بدون دانش فنی کافی
استفاده از محصولات تولیدکنندگان و فروشندگان غیرمعتبر که دانش فنی لازم را در زمینه این روش نوین ندارند، از بزرگ ترین مشکلات رایج است. این افراد ممکن است مصالحی را به مشتری عرضه کنند که با استانداردهای لازم مطابقت ندارند، مانند مش‌های با گرماژ نامناسب یا پلاسترهای با ترکیب نامناسب. استفاده از این مصالح میتواند باعث مشکلاتی مانند کاهش عملکرد سیستم و افزایش خطرات در زمان وقوع زلزله شود .
در مجموع میتوان گفت این معایب از منظر مصالح مصرفی شامل استفاده از مش های الیاف فایبرگلاس غیراستاندارد، پلاسترهای سیمانی با مقاومت پایین و محصولات تولیدکنندگان و فروشندگان غیرمعتبر بدون دانش فنی کافی است. برای بهره‌برداری کامل از این سیستم، ضروری است که از مصالح با کیفیت و مطابق با استانداردهای معتبر استفاده کنید.
نکته بسیار مهم: این معایب به معنای کنار گذاشتن وال مش نیست
باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که هدف از تحلیل معایب اجرای وال مش، کنار گذاشتن این روش نیست، بلکه شناسایی نقاط ضعف به منظور بهبود و بهره‌برداری بهینه از آن است.
این روش همچنان، به عنوان یک سیستم نوین برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای، مزایای قابل توجهی نسبت به روش های سنتی مانند وال پست و میلگرد بستر دارد. از جمله این مزایا می‌‌توانیم به کاهش وزن سازه، افزایش سرعت اجرا، کاهش هزینه ها و بهبود عملکرد لرزه‌ای دیوارها اشاره کرد.
با این حال، معایب وال مش معمولاً ناشی از عدم رعایت استانداردهای طراحی، اجرای نادرست و استفاده از مصالح غیراستاندارد است. بطور مثال، استفاده از توری فایبرگلاس غیراستاندارد یا پلاسترهای با مقاومت فشاری پایین میتواند عملکرد این سیستم را کاملا تحت تأثیر قرار دهد.
بنابراین، با رعایت دقیق ضوابط طراحی، اجرای اصولی و استفاده از مصالح استاندارد، میتوان از مزایای بسیار فراوان آن بهره‌مند شد و معایب آن را هم به حداقل رساند. شناخت معایب اجرا، نه برای رد این روش، بلکه برای استفاده صحیح و بهینه از آن است.
رفع معایب وال مش با انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه»
در شهریورماه ۱۴۰۳، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه»، گامی مهم در جهت رفع معایب وال مش برداشت. این دستورالعمل جامع و کامل، به عنوان مرجع رسمی برای طراحی، اجرا و کنترل کیفیت آن، باعث شد که اشکالات و ابهام های موجود در طراحی، اجرا و انتخاب مصالح تا حد زیادی برطرف شود.
در حوزه طراحی
قبل از انتشار این دستورالعمل، ضوابط طراحی والمش در اسناد مختلفی مانند پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰ و ضابطه ۸۱۹ به شکل پراکنده و مبهم ارائه شده بود. این موضوع باعث سردرگمی مهندسان در طراحی دقیق میشد. با انتشار دستورالعمل جدید، مبانی طراحی به صورت کاملاً شفاف و علمی بیان شد. جداول راهنمای طراحی برای مهار دیوارهای بلوکی ارائه شده و معیارهای بارگذاری و مقاومت دیوارها هم به طور دقیق مشخص شد. این اقدام، معایب وال مش در حوزه طراحی را کاهش داد و امکان طراحی مطمئن و استاندارد را برای مهندسین فراهم ساخت.
در حوزه اجرا
یکی از چالش های اصلی در اجرا، نبود دیتیل‌های اجرایی استاندارد و کامل بود. اشتباهات ترسیمی متداول، مانند الزام نابجای استفاده از نبشی کنار ستون‌ها، ناشی از نبود راهنمایی‌های دقیق بود. دستورالعمل جدید با ارائه دیتیل‌های اجرایی استاندارد، این نواقص را هم برطرف کرد. همچنین، دیتیل مخصوص اجرای وال مش در دیوار همسایه (دیوار درز انقطاع) نیز به وضوح آمده است، که قبلاً یکی از ابهامات مهم در پروژه‌های شهری محسوب میشد.
در حوزه خرید مصالح
خرید مش‌های الیاف فایبرگلاس غیراستاندارد و پلاسترهای سیمانی با مقاومت کم، از جمله معایب والمش در حوزه خرید مصالح مصرفی بود. دستورالعمل جدید با ارائه راهنمای کنترل کیفیت مصالح استاندارد، معیارهای انتخاب مصالح مناسب را مشخص کرده است. مشخصات فنی مش‌های الیاف شیشه، مقاومت کششی مورد نیاز، و الزامات مربوط به پلاسترهای سیمانی در این دستورالعمل دقیقا بیان شده است.
انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه» قدم مهمی در بهبود و استانداردسازی این سیستم محسوب میشود. با رفع معایب والمش در حوزه‌های طراحی، اجرا و مصالح ساختمانی، این روش به عنوان یکی از بهترین جایگزین های وال پست و میلگرد بستر مطرح شده است. اگر طراحی دقیق، اجرای اصولی و استفاده از مصالح استاندارد رعایت شود، والمش مزایای زیادی مانند سرعت اجرا، کاهش هزینه و بهبود عملکرد لرزه‌ای دیوار را به همراه خواهد داشت. تأکید بر این است که شناخت معایب آن برای استفاده صحیح و بهینه از این روش است، نه برای رد آن.
نتیجه‌گیری نهایی از معایب وال مش
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که معایب وال مش معمولاً ناشی از نبود ضوابط مشخص، اجرای نادرست و استفاده از مصالح غیراستاندارد است. با انتشار «دستورالعمل طراحی و اجرای ملات مسلح شده با مش الیاف شیشه برای مهار دیوارهای بلوکی» توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، این چالش‌ها تا حد زیادی برطرف شده‌اند.
این دستورالعمل جامع، با ارائه مبانی دقیق طراحی، دیتیل‌های اجرایی استاندارد و راهنمای کنترل کیفیت مصالح، زمینه را برای اجرای صحیح و اصولی آن فراهم کرده است.
با این حال، موفقیت در استفاده از این سیستم نوین مهار دیوار مستلزم رعایت دقیق ضوابط طراحی، اجرای اصولی و استفاده از مصالح استاندارد است. شناخت معایب وال مش نه برای رد این روش، بلکه برای استفاده صحیح و بهینه از آن است.
اگر در پروژه‌های ساختمانی خود به دنبال راهکاری مطمئن و استاندارد برای مهار دیوارهای بلوکی هستید، والمش گزینه‌ای مناسب است. برای مشاوره تخصصی در زمینه طراحی و اجرای صحیح آن، می‌توانید با کارشناسان وال مش ایران تماس بگیرید و از تجربه آن‌ها بهره‌مند شوید.