نبشی وال پست چیست؟

نبشی وال پست محصول ساختمانی است که جهت اجرای وال پست به کار می رود. قبلاً برای اجرای وال پست، تنها از نبشی وال پست استفاده می‌شد؛ اما اخیراً از پروفیل ناودانی نیز برای این منظور بهره‌گرفته می‌شود. به طور کلی، نصب آنها به دو شکل افقی و عمودی صورت می گیرد. اجرای آنها در سیستم مهار لرزه ای سبب ارتقای میزان استحکام سازه در مقابل نیروی لرزه ای می شود. از این رو، استفاده از آن اهمیت دارد. برای آشنایی با این محصول ساختمانی از شما دعوت می شود تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

نبشی وال پست چیست و چرا در مهار دیوار استفاده می شود؟

L-Shaped Wall Post یک قطعه است که از اتصال 2 تا 4 نبشی تشکیل شده و شامل یک تیر IPE می‌شود. این محصول آهنی به عنوان یک ستون عمودی یا افقی در دیوار نصب می‌شود. نبشی‌ها به توزیع مناسب نیروهایی که به دیوار وارد می‌شوند کمک می‌کنند و در پایداری در برابر لرزه نقش بسیار مهمی دارند. به عبارت دیگر، آنها مسئول تخلیه مستقیم نیروهای لرزه‌ای به ستون‌های اصلی ساختمان هستند تا از صدمه دیدن دیوارها جلوگیری شود.

با توجه به آهنی بودن این محصول و لزوم مقاومت آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی، از یک پوشش فلزی در ساخت آن استفاده می شود. این پوشش گالوانیزه یک ترکیب پلی الکتروشیمیایی میان آهن و روی تشکیل می دهد. نبشی وال پست از نوع گالوانیزه در محیط های مستعد خوردگی کاربرد دارد.

بر اساس پیوست شماره شش استاندارد 2800 و ضابطه 819، مهار نمودن لبه آزاد دیوارها ضرورت دارد. از همین رو، الزام مالک ساختمان به استفاده از نبشی وال پست به منظور مهار لبه های پیرامونی، در دیوار جان پناه و نیز بازشوها وظیفه مهندس ناظر است. همان طور که گفته شد، از این محصول به منظور مهار نمودن دیوارها در لبه فوقانی (اتصال به سقف) و کناری (اتصال به دیوارها یا وادارها) استفاده به عمل می آید. این امر بر اساس بارهای خارج از صفحه وارد بر دیوار انجام می شود.

حذف نبشی وال پست کناری در سیستم وال مش

به طور کلی، فلسفه استفاده از وال پست منقطع و وال مش یکی است و هر دو سیستم به یک منظور کاربرد دارند؛ اما وال پست منقطع به دلیل طراحی متفاوت در مقایسه با وال مش، دارای نبشی در لبه فوقانی و کناری است. این در حالی است که سیستم وال مش تنها از نبشی در لبه فوقانی بهره می برد و نیازی به نبشی در لبه کناری ندارد.

محاسبه حداقل نبشی وال پست چگونه است؟

متره و برآورد میزان مصالح مورد نیاز در هر یک از مراحل ساخت و ساز حائز اهمیت است. نبشی وال پست محصولی است که به دو شکل بال مساوی و بال نامساوی تولید و عرضه می گردد. به منظور محاسبه مقدار و هزینه می توان از فرمول های جدول اشتال نبشی استفاده نمود. برای به دست آوردن ابعاد مناسب، باید طراحی صورت گیرد.

این ابعاد به عوامل گوناگونی چون بار وارده بر دیوار، جنس و نیز ابعاد دیوار بستگی دارد. محاسبات مرتبط با مقاطع برای مهارسازی دیوار در لبه فوقانی با توجه به بارهای خارج از صفحه و بر اساس سطح باربر هر کدام از لبه ها انجام می شود. برای اطلاع از جزییات محاسباتی مقاطع نیز می توان از ضابطه 729 سازمان برنامه و بودجه کمک گرفت.

باید به‌یاد داشت که عرض بال باید به‌گونه‌ای اندازه‌گیری شود که حداقل ۳۰ میلی‌متر از آن در تماس با دیوار قرار گیرد. همچنین، حداقل ضخامت لایه جداکننده در اتصال سقف با دیوار ۱۰ میلی‌متر است، بنابراین عرض بال را نباید کمتر از ۴۰ میلی‌متر در نظر گرفت. در هر صورت، لازم است این موضوع را در نظر داشت که حداقل ۳۰ میلی‌متر از عرض بال باید در تماس با دیوار قرار گیرد.

فاکتورهای موثر بر تعیین مقاطع مناسب نبشی وال پست عبارتند از:

• ارتفاع دیوار
• ضخامت دیوار
• تعداد طبقات بنا
• مصالح به کار رفته
• سرعت باد غالب
• میزان مستعد بودن منطقه در برابر زلزله

مهم ترین نکات اجرایی نبشی وال پست بر روی دیوار

به منظور اجرا در سیستم وال پست منقطع و وال مش از یک روش استفاده می شود. در هر دو صورت باید از اتصالات جوشی یا میخ تفنگی بهره گرفت؛ اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که زمان نصب در این دو سیستم متفاوت است. در سیستم وال پست منقطع، نبشی پیش از اجرای دیوارچینی نصب می گردد. این در حالی است که نصب نبشی در سیستم وال مش پس از به پایان رسیدن فرایند دیوارچینی انجام می پذیرد.

حداقل سایز نبشی در وال پست چقدر است؟

ابعاد مناسب باید دست کم معادل 4 یا 5 سانتی متر لحاظ گردد. همچنین در صورت استفاده از پروفیل به عنوان وادار، امکان بهره گیری از قوطی های مربعی در ابعاد 50 تا 150 میلی متری وجود دارد.

طراحی اتصالات دیوار

با توجه به این که دریفت غیر الاستیک در طبقات از 0.3% بیش تر است، استفاده از اتصال جدا کننده جهت وصل کردن دیوار به قاب ضروری است. به منظور متصل سازی دیوار به تیر فوقانی یا ستون بایستی از اتصال جدا شده توسط نبشی کمک گرفت. جزییات مرتبط با اتصالات بر مبنای ضابطه 729 به شرح زیرند:

اتصال دیوار به سقف یا تیر

به منظور متصل سازی دیوار به تیر یا سقف باید از روش مفصلی استفاده شود. بدین صورت، ظرفیت تغییر شکل دیوار در امتداد عمود بر صفحه ارتقا یافته و به خاطر دریفت طبقه، در بالای دیوار مفصل پلاستیک تشکیل نمی شود. در صورت گیردار بودن نوع اتصال دیوار به کف، در دریفت های دارای شدت زیاد که عمود بر صفحه دیوارند، فقط یک مفصل پلاستیک در پای دیوار تشکیل می گردد. تاثیر نگرفتن دیوار غیر سازه ای از تغییر مکان سقف نکته ای ضروری محسوب می شود. بدین شکل از ورود هر گونه بار محوری به دیوار در زمان ایجاد خیز سقف در نتیجه ورود بار ثقلی و تغییر شکل در هنگام زلزله جلوگیری می شود.

از این رو، لبه بالای دیوار نباید به طور مستقیم با سقف متصل باشد و استفاده از لایه جدا کننده در میان آن ها الزامی است. لایه مذکور باید بسیار نرم و از نظر انتقال حرارتی و صوتی قابل قبول باشد. از جمله گزینه های مناسب برای این منظور می توان به پشم سنگ و پشم شیشه اشاره کرد. در مقابل، استفاده از صفحات پلی استایرن توصیه نمی شود. اتصال دیوار با سقف بایستی حتما در راستای عمود بر صفحه برای دیوار قید صورت گیرد و در راستای صفحه دیوار لغزشی منظور شود. پروفیل نبشی وال پست مورد نظر باید از فولاد گالوانیزه تهیه شده باشد و توانایی تحمل برش سهم لبه فوقانی دیوار را داشته باشند. برآورد برش سهم هر لبه بدون محاسبات دقیق و تنها از  روی سطح باربر نیز قابل تخمین زدن است.

تعیین ابعاد جوش برای اتصال

ضخامت بال و جوش مورد نیاز بر اساس نیروی به دست آمده تعیین می گردد. اگر برای اتصال از پیچ یا انکریولت استفاده شود، با داشتن برش ورودی بر لبه و نیز ظرفیت برشی موارد مذکور می توان تعداد آن ها را محاسبه نمود. مقاومت برشی این موارد نیز بر اساس مقاومت اعلام شده از سوی سازنده مشخص می شود. فاصله نبشی ها و ناودانی ها در وضعیت متقاطع نباید از 1.5 تجاوز کند. در ضمن، اجرای آن در سرتاسر دیوار ضرورتی ندارد.

به منظور ایجاد اتصالات جدا کننده دیوار از دو نبشی در کنار لایه جدا کننده استفاده می شود. با احتساب مقاومت تسلیم به میزان 240 مگاپاسکال، طول مورد نیاز، معادل 1240 میلی متر در نظر گرفته می شود. توزیع طول مذکور بایستی به صورت یکنواخت در لبه بالایی دیوار صورت گیرد. بر همین مبنا، پنج عدد نبشی وال پست دوبل 400 میلی متری در دو سمت دیوار باید کار گذاشته شوند. جنس لایه جدا کننده نیز باید از پشم سنگ با عرض 120 میلی متر و ضخامت 10 میلی متر باشد.

اتصال دیوار به ستون یا دیوار سازه‌ای

در صورت بیش تر بودن دریفت غیر الاستیک از 0.003، تفکیک کلیه دیوارهای غیر سازه ای داخلی و خارجی از سیستم باربر جانبی ضرورت دارد. اتصالات لازم در این رابطه نیز باید از نوع مفصلی باشند. لازم به ذکر است که فاصله بین ستون و دیوار به میزان حداکثر دریفت طبقه در زمین لرزه تعیین و به وسیله لایه ای نرم پر می شود. در رابطه با سازه های عادی، این فاصله تقریبا 20 تا 60 میلی متر در نظر گرفته می شود.

اتصال دیوار به ستون باید به نحوی صورت گیرد که هیچ نوع قیدی در برابر نیروهای داخل صفحه تشکیل نشود. بدین صورت در حین وقوع زمین لرزه، جابجایی سیستم باربر جانبی بر دیوار تاثیری ندارد. علاوه بر این، اتصال نام برده باید از توانایی تحمل نیروهای خارج از صفحه برخوردار باشد.

نوع اتصال برای جداسازی دیوار از ستون

در این زمینه، دو نوع اتصال مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ یکی از طریق قلاب با پوشش جداکننده و دیگری با استفاده از قلاب آکاردئونی. هر دو گزینه باعث جداشدن دیوار از قاب در راستای داخل صفحه می‌شوند و قاب‌ها قادر به تحمل نیروهای خارجی از صفحه هستند.

با توجه به این که دریفت غیر الاستیک سازه در راستای صفحه دیوار 0.007 است، حداکثر جابجایی نسبی طبقه را معادل 24 میلی‌متر تعریف می‌کنیم. بنابراین، برای اتصال دیوار به ستون از پشم سنگ با عرض 120 میلی‌متر و ضخامت 25 میلی‌متر، از لایه جداکننده استفاده می‌شود. در این شرایط، با هدف جلوگیری از جداشدن دیوار تخت به دلیل نیروی لرزه‌ای بین دو نقطه، عرض بال باید حداقل دو برابر ضخامت لایه جداکننده به علاوه 30 میلی‌متر باشد.

در نتیجه، عرض بال 80 میلی متر در نظر گرفته می شود. بر این مبنا از سه جفت برای اتصال دیوار به ستون در دو سمت استفاده می شود؛ بدین نحو که طول هر کدام از نبشی ها معادل 400 میلی متر و فاصله آن ها از یکدیگر 1 متر لحاظ می گردد. استفاده از این محصول با ضخامت کم تر از 2 میلی متر قابل قبول نیست؛ چرا که جوش ورق های دارای این ضخامت به مهارت بسیار نیاز دارد. پس از تعیین شدن محل قرارگیری بر اساس نقشه جانمایی، نصب آن ها شروع می شود.

حذف نبشی وال پست و جایگزینی آن با میلگرد بستر جهت مهار دیوار

بر اساس ضوابط پیوست ششم آیین نامه 2800 در اجرای دیوارهای داخلی ساختمان، خصوصا در سقف های دارای تیر/تیرچه یا هر گونه سقف مختلط دارای تیر در امتدادی غیر از امتداد دیوار می توان نبشی وال پست را حذف و رج انتهایی دیوار یا رج قبل آن را با استفاده از بست یا میلگرد بستر تسلیح نمود.

قیمت فروش نبشی وال پست دیوار چقدر است؟

با توجه به اهمیت داشتن بحث هزینه ها در رابطه با پروژه های ساختمانی، بهتر است پیش از خرید در مورد عوامل موثر بر قیمت نبشی وال پست اطلاعات کسب کنید. این عوامل عبارتند از:

• جنس و مشخصات فنی:

جنس(نوع فلز و کیفیت آن)، ضخامت و عرض پروفیل، پوشش محافظ و سایر خصوصیات فنی نبشی بر قیمت روز آن تاثیرگذار است. با توجه به فولادی بودن این محصول، قیمت آن به شکل مستقیم از قیمت روز آهن در بازار تاثیر می پذیرد. بر همین اساس، به هر میزان که قیمت آهن خام در بازار بیش تر شود، قیمت نیز بالاتر می رود.

• ابعاد:

ابعاد و اندازه نبشی وال پست (طول و عرض) نیز بر قیمت نهایی آن موثر است. اگر جهت خرید اقدام نمایید، متوجه تفاوت وزن انواع مختلف خواهید شد؛ چرا که ابعاد بال، طول و ضخامت نبشی ها متغیر است و این امر سبب تفاوت وزن آن ها می شود. از این رو بهتر است در هنگام خرید به وزن دقت کنید. پروفیل‌ها در صورت بزرگ‌تر بودن معمولا وزن بیش تر و قیمت بالاتری دارند.

• حجم سفارش:

هزینه تهیه نبشی وال پست به مقدار خرید نیز بستگی دارد. معمولاً خرید عمده می‌تواند منجر به پرداخت قیمت پایین‌تری شود.

• متراژ پروژه:

در نظر گرفتن متراژ پروژه نیز جهت محاسبه قیمت کل لازم است. به هر میزان که پروژه بزرگ تر باشد، به تعداد نبشی بیش تری نیاز خواهد بود و به همین ترتیب، هزینه تهیه نیز بیش تر می شود.

• عرضه و تقاضا:

به عنوان یک اصل می توان گفت که عرضه و تقاضا و نیز تغییر قیمت سنگ آهن از جمله مهم ترین عوامل موثر در تعیین قیمت نبشی وال پست هستند. از این رو تعریف نمودن قیمت دقیق و معین برای نبشی های مورد استفاده در وال پست منقطع یا وال مش امکان پذیر نیست. در صورت بالا بودن تقاضا و کافی نبودن عرضه به سبب محدودیت تولید، قیمت نبشی وال پست ممکن است افزایش پیدا کند.

• هزینه تولید:

هزینه تولید پروفیل نبشی وال پست، شامل تهیه مواد اولیه و فرآیند تولید، تأثیر قابل توجهی بر قیمت نهایی دارد.

• رقابت بازار در تولید:

طبیعتا وجود رقابت در میان تولیدکنندگان در بازار نیز به عنوان یک عامل تاثیرگذار بر قیمت در نظر گرفته می شود.

• نرخ تورم و ارز:

نرخ تورم و ارز موردی دیگری است که در برخی شرایط با تغییرات قیمت پروفیل نبشی وال پست ارتباط دارد.

در این رابطه عوامل دیگری نیز هستند که به نوبه خود بر قیمت تاثیر دارند. به عنوان مثال، علاوه بر هزینه مربوط به خرید، قیمت اجرای نبشی وال پست بر مبنای دستمزد استادکار تعیین می شود. از دیگر عواملی که بر قیمت فروش تاثیرگذارند نیز می توان به ارتفاع دیوار، سرعت باد، تعداد طبقات بنا و میزان زلزله خیز بودن منطقه اشاره کرد. بهتر است خرید نبشی وال پست را از فروشگاه های معتبر انجام دهید؛ چرا که کیفیت محصولات ساختمانی بر عمر و مقاومت ساختمان تاثیر بسزایی دارد.

کلام پایانی

اهمیت نقش سازه و استحکام آن در پایدار نگه‌داشتن ساختمان بسیار حیاتی است. از جمله روش‌هایی که می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر در افزایش استحکام سازه عمل کند، استفاده از سیستم وال پست است. اما باید توجه داشت که تنها اجرای وال پست کفایت نمی‌کند؛ زیرا اجرای صحیح و استاندارد ساختمان، با رعایت قوانین و مقررات مربوطه، اساسی برای استحکام سازه است. با توجه به استانداردهای تعیین شده توسط سازمان نظام مهندسی کشور، نبشی وال پست یکی از اجزای حیاتی در سیستم مهار لرزه‌ای در دیوارهای غیر باربر محسوب می‌شود و حضور آن امری بسیار ضروری است.